Vodič za Sibinj (Sibiu) — gde kuće imaju oči

Sibinj ili Sibiu je jedan od najposećenijih gradova u Transilvaniji i jedan od najvažnijih kulturnih centara u Rumuniji koji su u srednjem veku osnovali Sasi i u kome se i dan danas itekako oseća nemački uticaj — Sibinj je pripojen Rumuniji tek nakon Prvog svetskog rata, a u njemu su Nemci živeli sve do kraja Drugog svetskog rata, kada je najveći broj starosedeoca emigrirao u Nemačku.

Zbog svog kulturno-istorijskog značaja, Sibinj je 2004. godine započeo proces pripreme za upis na Uneskovu listu svetske baštine, a 2007. godine je proglašen evropskom prestonicom kulture. Iako je centralno gradsko jezgro površinski malo i za razgledanje grada ne treba više od jednog dana, Sibinj ima da ponudi pregršt atrakcija — od kojih su najčuvenije kuće sa očima, zbog čega je Sibinj zaradio nadimak Grad sa očima.

Turistima iz naših krajeva će biti interesantan i podatak da je veliki vojskovođa i borac protiv Turaka Sibinjanin Janko poreklom iz ovog grada (ime sve kaže) — za malo manje upućene, Sibinjanin Janko je umro u Zemunu 1456. godine, nakon što je odbranio Beograd od Otomanske opsade koju je vodio sultan Mehmed Osvajač lično.

Šta videti u Sibinju

Stari grad Sibinja je podeljen na Gornji grad koji je tokom istorije bio trgovački centar Sibinja i Donji grad u kome se uglavnom odvijala proizvodnja. U Gornjem gradu se nalaze skoro sve znamenitosti, ali itekako vredi prošetati i Donjim gradom u kome se nalaze šarene i pomalo oronule kuće i ostaci gradskih zidina.

S obzirom na to da smo bili smešteni na manje od dva minuta hoda od Velikog trga, glavnog gradskog trga, obilazak Sibinja smo i počeli u samom srcu grada. Veliki trg je bio centar svih gradskih zbivanja još od 15. veka i na njemu se i danas odvija većina kulturnog života u Sibinju.

Veliki trg okružuju neke od najvažnijih građevina u gradu — a ovde su i neke od najlepših kuća sa očima u Sibinju. Ove oči su zapravo prozori u potkrovlju, ali kada ih gledate, zaista imate utisak kao da vas posmatraju gde god da krenete (pogotovo noću). Ovih kuća ima po čitavom gradu, a osim u Sibinju, još možete da vidite nekoliko i u Segešvaru — i to je to. Inače, po legendi su Nemci namerno pravili ovakve kuće da bi ljudi imali utisak da ih neko stalno gleda — iako su ovakvi prozori zapravo pravljeni zbog ventilacije.

Elem, rekosmo da se na Velikom trgu nalaze bitne gradske atrakcije — za početak, tu je Brukental palata, sagrađena u 18. veku kao rezidencija ličnog savetnika Marije Terezije i transilvanijskog guvernera Samuela von Brukentala i pretvorena u muzej početkom 19. veka — ovo je najstariji muzej u Rumuniji i jedan od najstarijih na svetu, otvoren 3 godine pre Luvra.

Brukental nacionalni muzej danas čini nekoliko građevina po Sibinju, ali u palati se nalazi impresivna kolekcija slika i knjiga koje su pripadale Brukentalu. Tokom naše posete Sibinju, ispred muzeja je otkrivena statua Semjuela Brukentala koji je i osnovao muzej u svojoj rezidenciji, a osim toga su na trgu bili postavljeni i mnogobrojni šatori u kojima su bile izložene knjige i stripovi.

Odmah pored Brukental palate je smeštena i Jezuitska crkva, Crkva Svetog Trojstva, jedna od najbitnijih crkvi u gradu. Ono što mnogi ne znaju jeste da se u dvorištu crkve (vrata nedaleko od ulaza u crkvu) nalazi spomenik Svetom Jovanu Nepomuku — ovaj spomenik je podignut u 18. veku na Velikom trgu, ali su ga komunisti posle Drugog svetskog rata sakrili u dvorište Bruktenal palate, da bi na kraju tek 1988. godine bio prebačen u crkveno dvorište.

Na Velikom trgu se još nalazi barkona Plava zgrada, jedina art nuveau zgrada u Sibinju i velika fontana. A ovde je sagrađen i Savetni toranj — koji se delom nalazi na Velikom, a delom na susednom Malom trgu. Savetni toranj iz 12. ili 13. veka je jedan od simbola grada čiji izgled se drastično menjao tokom vekova. Osim izgleda, i funkcija tornja je bila drugačija tokom epoha, pa je tako jedno vreme služio kao skladište za pšenicu i kao osmatračnica u slučaju požara.

Zanimljivo je da Savetna kula nije imala nikakve veze sa gradskim savetom — osim što su se gradski čelnici sastajali u kući nedaleko od nje. Danas Savetna kula služi kao izložbeni prostor u kome možete više da saznate o istoriji grada, i sa čijeg vrha se pružaju sjajni pogledi na ceo Stari grad. Stepenice u kuli su prilično uske i vrtoglave, ali se zaista vredi popeti gore pošto je ovo jedno od retkih mesta odakle možete da vidite čitavu panoramu Sibinja.

Na Malom trgu je smeštena još jedna čuvena gradska atrakcija — Most laži. Ovaj mali pešački most je sagrađen sredinom 19. veka na mestu starijeg drvenog mosta i prvi je most napravljen od kovanog gvožđa u Rumuniji. Ono što je veoma interesantno oko ovog mosta jesu legende koje se vezuju za njega.

Po najčuvenijoj, most će se srušiti ukoliko na njemu izgovorite laž. Međutim, druga legenda kaže da su sa ovog mosta bacani prodavci koji su pokušavali da prevare kupce. Treća kaže da je most bio sastajalište mladih parova — momci bi devojkama rekli da ih čekaju na mostu, a one su ih mučene čekale satima, sve dok ne bi shvatile da su ih momci slagali i da se neće pojaviti. Po još jednoj legendi, ovaj most su često prelazili zajedno zaljubljeni parovi — devojke bi se klele da su device, a kada bi mladoženje nakon braka shvatili da su bili prevareni, bacali bi svoje novopečene supruge sa mosta.

Iako su ove legende od mosta napravile čuvenu turističku atrakciju, istina o imenu mosta je nažalost prilično dosadna. Naime, most su Nemci nazvali ležeći most (Liegenbrücke), što se vremenom iskrivilo u most laži.

Na Malom trgu još ima Muzej farmacije u kome može da se vidi srednjevekovna kolekcija lekova i drugih bizarnih stvari koje su se koristile za lečenje ljudi. Originalna apoteka se zvala Crni Medved i nalazila se na ovom mestu preko 150 godina. Ovaj muzej danas verovatno ne izgleda kao što je zapravo ta apoteka izgledala, ali je svakako zanimljivo videti rekonstrukciju apoteke iz 18. veka. Nažalost, Muzej farmacije nije bio otvoren tokom naše posete Sibinju, ali pošto smo bili u sličnom muzeju u Talinu, u Estoniji, toplo savetujemo da ga posetite ukoliko imate prilike.

Na kraju, odmah iza Mosta laži je smeštena Kuća Kalfelor, gostionica za putujuće zanatalije u srednjem veku. Ispred kuće se nalazi džinovski stub sa ekserima — iako bi čovek prvo pomislio kako stub sa ekserima ispred stare gostionice u jednom transilvanijskom gradu ima neke veze sa vampirima, putujuće zanatlije su zapravo na ovaj način ostavljale svoj „trag“ u svakom mestu na proputovanju.

Naime, ovi šegrti su putovali od mesta do mesta da bi usavršili svoj zanat. Tri godine nisu smeli da priđu na manje od 50 km od rodnog grada, a sa sobom su na putovanje nosili po jedan novčić koji su na kraju putovanja morali da vrate kući. Zanimljivo je spomenuti da šegrti nisu smeli da imaju više od 30 godina, da budu oženjeni ili imaju decu ili da imaju obaveze ili dugove.

Navodno, prave putujuće zanatlije su 2002. godine obnovile ovu kuću i nastavile sa tradicijom zabijanja eksera u stub, za šta se veruje da im donosi sreću. Gostionica bi trebalo da radi, mada nije bila otvorena kada smo mi bili u Sibinju — a nije nam delovalo da je otvorena po onome što smo mogli da vidimo kroz prozore. Bilo kako bilo, priča o putujućim zanatlijama je interesantna, a ionako je ova kuća jako blizu i Huet trga i prolaza ka Donjem gradu.

Iako zvanično klasifikovan kao trg, Huet trg zapravo i ne liči na trg — ali se na njemu nalazi impresivna Luteranska katedrala čiji toranj se vidi iz svih delova grada. Ova grandiozna gotska katedrala je podignuta u 14. veku na mestu starije crkve, a u njoj su sahranjene neke od najistaknutijih gradskih ličnosti, uključujući guvernera Brukentala.

Međutim, ono po čemu je katedrala najpoznatija je što je ispred nje ubijen i u njoj sahranjen Mihnea Zli, sin ozloglašenog vlaškog vojvode Vlada Cepeša — inače, Mihneu je ubio Srbin Dimitrije Jakšić nakon što je silovao njegovu kćerku. Iako smo baš želeli da vidimo i njegov grob i da se popnemo na toranj, crkva je već dugo zatvorena za javnost zbog renoviranja.

Sa Huet trga može da se izbije na Veliki trg ili da se pored Kalfelor kuće spusti u Donji grad — odmah pored ove kuće se nalaze stepenice koje vode u Donji grad, a čim se siđe dole, pruža se odličan pogled na katedralu.

U Sibinju imaju još da se vide preostala četiri gradska tornja koja se nalaze jako blizu Velikog trga. Kao i u drugim mestima u Transilvaniji, tornjevi u Sibinju se takođe zovu po zanatlijama koje su ih čuvale — sačuvane su Debela kula (Turnul Gros), Kula drvodelja (Turnul Dulgherilo), Tesarska kula (Turnul Olarilor) i Kula Arkebuzura (Turnul Archebuzierilor).

Paralelno sa ulicom u kojoj su kule je ulica Nikolaje Balčesku, glavna gradska pešačka zona u kojoj se nalazi veliki broj raznoraznih radnji, a koja počinje kod Velikog trga i završava kod malog ali lepo sređenog parka u čijoj neposrednoj blizini je i prelepa Crkva Svete Trojice, pravoslavna crkva sagrađena po ugledu na Aja Sofiju u Istanbulu. U Sibinju ima još nekoliko crkvi, poput Ursulinske i Reformisane crkve.

Ovo su bile sve važne i manje važne atrakcije u Sibinju, ali ono što ovom simpatičnom transilvanijskom gradu zaista daje posebnu draž su mnogobrojne ulice i uličice koje vode do trgova, stepenica, prolaza i drugih skrivenih gradskih mesta. S obzirom na to da je za sve nabrojano dovoljno manje od 4-5 sati, za lutanje po manje poznatim mestima u Sibinju ostaje dovoljno vremena — kao i za odmaranje u nekom od mnogobrojnih modernih ili tradicionalnih kafića i restorana.

Pored Segešvara i Brašova, Sibinj je najlepši i najznačajniji grad u Transilvaniji, a osim što je šetnja Sibinjom šetnja kroz prošlost, ovde ćete videti karakterističnu transilvanijsku arhitekturu, naučiti nešto novo o istoriji i kulturi ovog grada i cele regije — i imati utisak kao da oči koje nikad ne spavaju stalno motre na vas. Ali hej, ovo je Transilvanija — a putovanje u Transilvaniju ne bi bilo potpuno bez makar nečeg strašnog. 😉

Da li ste već bili u Sibinju? Kakvi su vaši utisci — voleli bismo da vas čujemo u komentarima! Ako vam se sviđa naš blog, zapratite nas na Instagramu i Fejsbuku. Hvala na čitanju — do sledećeg putopisa!