Trir — vodič kroz najstariji nemački grad

Iako većina turista u Nemačkoj radije planira obilazak velikih gradova poput Berlina, Hamburga, Kelna, Drezdena ili Frankfurta, malo je nemačkih gradova koji mogu da se pohvale izuzetno bogatom rimskom i ranohrišćanskom prošlošću poput Trira.

Trir spada u jedan od onih gradova koji je za nemačke prilike relativno mali i nepoznat, a opet ima dosta toga da ponudi, pogotovo ako se dolazi na jedno noćenje — ili još bolje, na jednodnevni izlet.

Istina, ni mi nismo znali nešto preterano mnogo o ovom delu Nemačke kada smo počeli da planiramo put u Luksemburg, ali što smo više čitali, to nam je ovaj simpatični gradić delovao sve interesantnije.

Pa hajde da vidimo po čemu je grad poseban i zašto ne treba da popustite Trir pri svojoj poseti Nemačkoj.

Kratka istorija Trira

Uprkos tome što je keltsko pleme Treveri nastanjivalo ovo područje još od 4. veka pre nove ere, priča o Triru i njegovom osnivanju počinje tek sa Rimljanima nekih 300 godina kasnije. Oktavijan Avgust osniva Trir 16. godine pre nove ere, nazvavši ga Augusta Treverorum, što u prevodu znači grad Avgusta među Treverima. Zbog ove istorijske činjenice, Trir nosi laskavu titulu najstarijeg grada u Nemačkoj.

Budući da je antički Treverorum služio i kao jedna od rezidencija imperatora Zapadnog rimskog carstva, grad vremenom dobija raskošne palate, javna kupatila, kovnicu novca, arene za trke kočija i mnoge druge kolosalne građevine zbog kojih je danas uvršćen na Uneskovu listu svetske baštine.

U narednih par vekova grad doživljava procvat pod rimskom upravom i 318. godine postaje sedište Galske prefekture — administrativne jedinice Rimskog carstva koja je pokrivala teritoriju od Maroka do Britanije. Čestim upadima Vandala, Huna i ostalih plemena sa prelaza iz 4. u 5. vek, Trir je predat Franačkom kraljevstvu, da bi od 10. veka postao deo Svetog rimskog carstva.

Danas je Trir — jedan od većih gradova u nemačkoj pokrajini Rajna-Palatinat — poznat po sjajno očuvanim rimskim i srednjevekovnim građevinama, zanimljivoj arhitekturi i bajkovitim kućicama, kao i dobrom lokalnom vinu koje dolazi sa blagorodnih vinograda rasutih po celoj okolini.

Šta videti u Triru

Kao i većina nemačkih gradova ove veličine (sa oko 100,000 stanovnika), Trir je prilično jednostavan za obilazak budući da se sve glavne atrakcije nalaze u samom centru ili u neposrednoj blizini centra. Laganom šetnjom od nekih 5 minuta iz pravca glavne železničke stanice stiže se do najvažnije trirske znamenitosti — Crne kapije.

Porta Nigra — kako glasi izvorni naziv na latinskom — najveća je rimska gradska kapija severno od Alpa i jedna od najbolje očuvanih na svetu. Izgrađena krajem 2. veka nove ere, Porta Nigra je i jedina od prvobitne 4 gradske kapije koja je preživela zub vremena.

Pochta (kako je stanovnici Trira u tepanju zovu) je zajedno sa ostalim rimskim spomenicima kulture i dve trirske katedrale uvrštena na Uneskovu listu svetske baštine 1986. godine. Turisti se mogu popeti na kapiju i istraživati njene hodnike, a ulaz košta 4 evra.

Kada se prođe Porta ulazi se u Simeonovu ulicu (Simeonstraße), žilu kucavicu Trira i glavnu pešačku zonu u gradu. Simeonova ulica može da se pohvali sa nekoliko starinskih kuća iz raznih epoha, a neke od njih krase ovu pešačku zonu još od srednjeg veka.

Najbolji primer za to je Kuća tri kralja iz 1230. godine. Da, dobro ste pročitali, toliko je stara. Nekih 30 godina pre nego što je kuća podignuta, krstaši iz Četvrtog krstaškog pohoda su opljačkali i poharali Konstantinopolj (kliknite ovde da pročitate naš vodič kroz Istanbul), donevši razne dragocenosti i umetnine u Zapadnu Evropu preko Venecije. Oduševljeni vizantijskim stilom, bogati i imućni Evropljani su u narednim decenijama počeli da grade svoje kuće po uzoru na taj stil — i ovo je upravo razlog zašto je Kuća tri kralja toliko drugačija od ostalih romaničkih kuća kojima je okružena.

Primetićete na slici iznad da se ulazna vrata ove kuće nalaze visoko na prvom spratu — što je prilično nesvakidašnje. U davnim vremenima su građanske kuće pravljene sa vratima na spratu, do kojih se dolazilo drvenim stepeništem ili merdevinama koje su mogle brzo biti uklonjene u slučaju opasnosti.

Negde na sredini Simeonove ulice, sa desne strane ulice, nalazi se Jevrejski pasaž — simpatična uličica koja služi kao diskretni podsetnik da je srednjevekovni Trir imao i poveću jevrejsku zajednicu u 12. i 13. veku. Nažalost, hrišćansko stanovništvo Trira je proteralo sve jevreje iz grada već polovinom 14. veka.

Šetnjom dalje kroz glavnu pešačku zonu dolazi se na Pijačni trg (Hauptmarkt), prelepo uređen deo starog grada načičkan restoranima, kafićima i prodavnicama.

Kad se sa Pijačnog trga skrene levo, izbija sa na monumentalnu Trirsku katedralu. Katedrala Svetog Petra u Triru je sedište biskupije i najstarija katedrala u Nemačkoj. Podignuta u čast Konstantina Velikog — prvog rimskog imperatora koji je primio hrišćanstvo i jednog od čak 9 rimskih imperatora rođenih na teritoriji današnje Srbije — ovo je i najveća građevina u Triru koja se vidi iz raznih delova grada.

U vreme izgradnje, bio je to najveći kompleks hrišćanskih građevina izvan Rima, prostirući se na 4 puta većoj površini nego današnja katedrala. Kako je kompleks paljen i rušen u nekoliko navrata tokom srednjeg veka, katedrala je naposletku obnovljena u nešto svedenijem obliku, mada je i dalje je ogromna.

Odmah do gradske katedrale stoji još jedna impozantna trirska građevina — Crkva naše gospe (Liebfrauenkirche). Ova masivna bogomolja iz 13. veka je najstarija crkva izvan Francuske izgrađena u franko-gotskom stilu.

Ipak, nije sve što vredi videti u ovom lepom rajnskom gradiću iskučivo vezano za period antike i srednjeg veka. Trir je i rodno mesto Karla Marksa — čuvenog nemačkog filozofa i rodonačelnika sociljalizma.

Kada se od Pijačnog trga produži pravo, za nekih 500 metara se nailazi na Marksovu rodnu kuću koja je pretvorena u muzej 1947. godine. Na putu od trga do ovog muzeja smešten je Kukuruzni trg (Kornmarkt) — još jedan centralni gradski trg sa raskošnom fontanom u rokoko stilu i mnoštvom kafića i restorana.

Nego, da se vratimo na oca socijalističke misli i čuvenog bradonju po imenu Karl koji je rođen u u Triru 1818. godine. Iako je Marks ovde proveo samo prvih 15 meseci svog života, to nije sprečilo gradske vlasti da od njegove rodne kuće naprave muzej posvećen njegovom liku i delu. Neki od zanimljivijih eksponata koji se ovde mogu videti su prvo, originalno izdanje Kapitala — Marksovog najznačajnijeg dela — kao i Marksova bista koju je izvajao njegov praunuk.

Iako je skromna postavka prilično interesantno urađena, iskreni da budemo, sam muzej nije ništa posebno. Interesantno je što u muzejskoj prodavnici suvenira može da se kupi banknota od 0 evra sa Marksovim likom — koja košta 3 evra. 🙂

Nedaleko od Kuće Karla Marksa, u pravcu reke Mozel, nalazi se još par bitnih tragova rimske vladavine. Tu su Barbarine terme — kompleks rimskih kupatila iz 2. veka nove ere — koje su u vreme izgradnje bile najveće terme u Rimskom carstvu posle Trajanovih termi u Rimu. Ova javna kupatila su bila u upotrebi preko 200 godina, da bi ostala napuštena i ostavljena da propadnu sa odlaskom Rimljana sa ovih prostora krajem 4. veka.

Početkom 17. veka, ruševine termi su pretvorene u jezuitski manastir i od tada nose naziv po Crkvi Svete Barbare koja je izgrađena odmah pored. Iako je arheološko nalazište delimično restaurirano i otvoreno za javnost 2009. godine, malo toga ukazuje na raskoš i veličinu ovog antičkog zdanja koje je nekada davno pokrivalo površinu 6 fudbalskih terena. Ove današnje iskopine pokrivaju samo jednu trećinu prvobitnog kompleksa, pa možemo samo da zamislimo kako je ovo zdanje izgledalo u svojim najboljim danima. Ulaz u kompleks se ne naplaćuje.

Ulica u kojoj su Barbarine terme izbija direktno na kej sa kog se vidi Stari rimski most (Römerbrücke). Kako je u Triru dosta toga starije od svega ostalog u Nemačkoj, ni malo ne čudi da je i ovaj most najstariji most u čitavoj zemlji.

Zanimljivo je da su Rimljani imali običaj da bacaju novčiće sa mosta kako bi umilostivili boginju Mozelu za koju su verovali da živi u reci. Arheolozi smatraju da je korito reke oko mosta još uvek ispunjeno stotinama hiljada antičkih kovanica.

Zbog ratnih oštećenja, gornji deo mosta je potpuno obnovljan u 12. i 18. veku, ali zato 9 originalnih lučnih stubova koji premošćuju Mozel stoje ovde nepomično još od 2. veka.

Osim Barbarinih termi, Trir može da se pohvali još jednim ogromnim antičkim kupatilom — Carskim termama (Kaiserterme). Građene za vreme vladavine Konstantina Velikog, Carske terme nikada nisu završene. Jedno vreme su služile kao vojni garnizon, da bi potom dugo bile korišćene kao kamenolom koji je snabdevao građevinski materijal za obližnje građevine.

Arheološka iskopavanja započeta u 19. veku su dovela do restauriranja i otvaranja kompleksa za javnost 1984. godine, povodom obeležavanja 2 milenijuma od osnivanja grada Trira. Danas posetioci mogu da se prošetaju ograđenim kompleksom i razgledaju iskopine, a ulaznica košta 5 evra.

Odmah do ulaza u Carske terme se nadovezuje prelepo uređen park koji vodi do Palate kneza-izbornika (Kurfürstliches Palais) — raskošnog baroknog zdanja koje je služilo kao rezidencija nadbiskupima i kneževima Trira od 16. do 18. veka. Danas je u zgradi smešteno nekoliko institucija federalne vlade, a povremeno se ovde održavaju i koncerti klasične muzike.

Iza Palate kneza-izbornika videćete i Aula Palatinu ili Konstantinovu baziliku — ogromnu ranohrišćansku baziliku izgrađenu za potrebe Konstantina Velikog koji je živeo u Triru od 306. do 312. godine (nakon čega je često boravio u Sirmiumu, odnosno današnjoj Sremskoj Mitrovici). Unutrašnjost bazilike je najveća očuvana antička dvorana na svetu. Zbog povoljne akustike masivne dvorane, ovde se takođe često održavaju koncerti duhovne i klasične muzike.

To bi bilo to što se tiče najbitnijih atrakcija u Triru. Ako baš volite rimsku istoriju, još možete da obiđete Arheološki muzej koji se nalazi između Carskih termi i Konstantinove bazilike, kao i Amfiteatar koji je malo izvan gradskog jezgra pa ga mi ovom prilikom nismo posetili.

Da li ste već bili u Triru? Kakvi su vaši utisci — voleli bismo da vas čujemo u komentarima! Ako vam se sviđa naš blog, zapratite nas na Instagramu. Hvala na čitanju — do sledećeg putopisa!